: برای تولید هر فلز لازم است که ابتدا سنگهای معدنی در کورهها ذوب شوند. این مواد مذاب به دو صورت در کوره شکل میگیرند. در حالت اول ناخالصیها در سطح بالایی از مواد مذاب شکل میگیرند اما در حالت دوم مواد مذاب فلز خالص در سطح پایینی از مواد مذاب تغییر شکل میدهند. مواد ناخالص ترکیبی از سیلیکات و اکسیدهای فلزی هستند که به دلیل سبک بودن در سطح بالایی از مواد مذاب قرار میگیرند که به مواد قرار گرفته شده روی مایع مذاب، سرباره میگوییم. در کورههای بلند بعد از اینکه مواد به اندازه کافی حرارت دیدند ابتدا از قسمت بالایی کوره سربارهها خارج و سپس فلز ذوب شده از کانال پایینی خارج میگردد. سربارهها بعد از خروج از کوره به وسیله مخازن خاص به استخرهای آب برده شده وخنک میگردند. به مواد سرد و سفت شده خرسک و شلاکه گفته میشود. در انگلیسی به سرباره slag و در زبان آلمانی به آن slak و در زبان فارسی به شلاکه معروف است.
از نظر ظاهری تفاوتهایی بین خرسک و شلاکه وجود دارد. برای مثال خرسکها تودههای بزرگ هستند که باید با دستگاه برش زنی آنها را جدا نمود اما شلاکهها را میتوان به صورت ورقههای نازک و ضخیم مشاهده کرد. شلاکه بیشتر در کورههای چدن و استیل دیده میشود اما خرسک درکورههای فولادی قابل مشاهده است.
بعد از آنکه سربارهها در چاله ریخته شد خرسکها و شلاکهها را به چند روش میتوان از یکدیگر جدا نمود. یکی از آنها تولید خرسک به وسیله دستگاه پیکور است. دستگاه پیکور با نوک مته خود خرسکها را جدا مینماید از آنجا که شلاکهها قطعات ریزتری هستند نوک مته شلاکهها را نمیگیرد و شلاکهها جدا میشوند. خرسک به دو شکل ورقهای و کلوخهای تولید میشود که قابل عرضه در سه کیفیت است:
خرسک بالمیل شده: درون دستگاهی مانند آسیاب به قطعات ریزتری تبدیل میگردد.
خرسک چکش خورده: منظور از این نوع خرسک همان دستگاه پیکور است.
خرسک تمیز نشده: در قطعات بزرگ جهت فرآوری به کارخانهها فروخته میشود.
تولید خرسک به صورت ورقهای است و چون از سطح بیشتری برخوردار است راحتتر میتوان آن را تمیز نمود. تمیزکاری بیشتر خرسک منجر به درجه خلوص بالاتر میشود که در فرآوری مجدد نیاز به انرژی گرمایی کمتری است. خرسک تولیدی در زمان تهیه فولاد نسبت به خرسک آهن از محبوبیت بیشتری برخوردار است. از دلایل آن هم میتوان به خلوص بیشتر و وزن سنگینتر اشاره کرد.
شلاکه نیز مانند خرسک است با این تفاوت که شلاکهها قطعات کوچکتری هستند و به سه گونه فروخته میشود:
شلاکه بال میل شده: برای خلوص بیشتر شلاکه از این روش استفاده میشود که در این روش درجه خلوص به 100% مقدار خود میرسد.
شلاکه تمیز نشده: این نمونه نسبت به سایر محصولات قیمت ارزانتری دارد.
شلاکه چکش خورده: که بیشتر در صنایع فولادی دیده میشود.